Uznaje się je za najważniejsze elementy więźby dachowej. Od sposobu wykonania i jakości materiału zależy siła wiązarów, czyli bezpieczeństwo całej konstrukcji dachu. Jakie są rodzaje wiązarów? Czy warto samemu robić wiązar, a może lepiej zamówić gotowe wiązary z fabryki?
Rodzaje wiązarów
Podstawowa definicja wiązara drewnianego określa go jako parę krokwi opartych na belce stropowej albo ścianie zewnętrznej za pomocą tak zwanej murłaty. Czyli przedstawiając to obrazowo: dwie belki połączone stanowiące dwa ramiona trójkąta, solidnie posadowione na trzeciej belce lub na ścianie za pomocą murłaty – to właśnie najprostszy wiązar. Wiązar krokwiowy ma rozpiętość do 6m.
Ze względu na rozmiary budynków stosuje się dodatkowe elementy wzmacniające, przez co tworzą się inne, bardziej skomplikowane rodzaje wiązarów:
Wiązar jętkowy
W jego skład wchodzą: krokiew, belka wiązarów, jętka.
Jętka zwana inaczej pasem, ambałkiem, bontem lub bantem to pozioma belka w górnej części wiązara krokwiowego, która jest elementem usztywniającym wiązar.
Jętkę łączy się z krokwią poprzez zacios zwany jaskółczym ogonem.
Wiązar płatwiowo – kleszczowy
Stosuje się go przy dużych rozpiętościach dachu. Bardzo mocny, mogący przenosić znaczne obciążenia. Posiada dwa elementy wzmacniające krokwie: płatwie oraz kleszcze. Płatwie to poziome belki umieszczane w połowie długości krokwi. Płatwie wspiera się słupkami, a ich rozpiętość zmniejszają miecze, które również usztywniają więźbę w kierunku podłużnym. Płatwie w połączeniu ze słupami i mieczami tworzą tak zwane ramy stolcowe. W przekroju poprzecznym pojedynczy element więźby płatwiowo – kleszczowej przypomina kwadrat lub inny prostokąt wpisany w trójkąt.
Wiązar wieszarowy
Więźba wieszarowa stosowana jest rzadko – to rozwiązanie historyczne, stosowane kiedyś dla osiągnięcia znacznej wysokości dachu w budynkach o dużej rozpiętości między ścianami nośnymi, albo pozbawionych ścian nośnych wewnętrznych. Krokwie przekazują obciążenia na płatwie, a te zamiast dalej przenieść je na słupy, przekazują je na wieszaki. Ilość wieszaków zależy od wysokości, a raczej odwrotnie – od ilości wieszaków zależy wysokość całej konstrukcji.
Współcześnie stosuje się tę więźbę w nietypowych budowlach.
Wiązar stalowy – kratownica lub blachownica
Stosowany w konstrukcjach mostów, wiaduktów, wież. Sztandarowy przykład zastosowania – wieża Eiffela w Paryżu.
Podstawą jest zastosowanie elementów cechujących się geometryczną niezmiennością, statyczną wyznaczalnością konstrukcji i jednocześnie wspartych na odpowiednim podłożu lub innej, odpowiednio mocnej konstrukcji.
Wiązary gotowe czy wykonane samodzielnie?
W przypadku budowy domu jednorodzinnego wybór należy do inwestora. Gotowe więźby doskonałej jakości i w różnych rodzajach dostępne są na rynku. Dostarczone elementy montuje się na budynku. Można również zakupić odpowiednio długo sezonowane drewno sosnowe lub świerkowe i zatrudnić mistrzów sztuki ciesielskiej, którzy konstrukcję wykonają na budowie.
